National Nutrition Mission Marathi पोशन अभियान, ज्याला राष्ट्रीय पोषण अभियान (NNM) म्हणूनही ओळखले जाते, 2018 मध्ये सुरू करण्यात आले (जरी हा कार्यक्रम 2017 पासून राबविण्यात येत होता) भारतातील कुपोषणाच्या समस्येला तोंड देण्याच्या उद्देशाने भारत सरकारतर्फे कुपोषणाची पातळी कमी करणे आणि देशातील मुलांची पोषण स्थितीमध्ये सुधारणे होणे या अभियानाचा मुख्य उद्देश आहे.
राष्ट्रीय पोशन अभियान मिशन हा एक बहुयामी उपक्रम आहे आणि 2022 पर्यंत देशातून कुपोषण दूर करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
पोशन अभियान ही किशोरवयीन मुले, मुले, गरोदर महिला आणि स्तनदा माता यांच्या पोषण परिणामांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी भारताची प्रमुख योजना आहे. . मिशन विविध मॉड्यूल्स आणि विभागांमधील तंत्रज्ञान आणि अभिसरणाचा लाभ घेते.
पोशन चा अर्थ ‘पंतप्रधान सर्वसमावेशक पोषण योजना’ असा आहे.
स्टंटिंग, अनिमिया, कमी पोषण आणि कमी बाळंतपण कमी करण्यासाठी या कार्यक्रमाचे विशिष्ट लक्ष्य आहेत
• ‘मिशन 25 2020’ नुसार, 2022 पर्यंत स्टंटिंग 38.4% वरून 25% पर्यंत कमी करण्याचे राष्ट्रीय पोषण अभियानाचे उद्दिष्ट आहे.
National Nutrition Mission Marathi
या मिशनमध्ये कुपोषणाशी संबंधित इतर विविध योजनांचे मॅपिंग आणि आयसीटी-आधारित रिअल-टाइम मॉनिटरिंग सिस्टमद्वारे समन्वय सक्षम करणे, योजनांमधील मजबूत अभिसरण, निर्धारित लक्ष्ये पूर्ण करण्यासाठी राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना प्रोत्साहन देणे, आणि अंगणवाडी केंद्रांचे* कामकाज इष्टतम करणे यांचा समावेश आहे. सामाजिक ऑडिट आयोजित करणे.
या योजनांमध्ये खालील योजंनाचा समावेश होतो.
प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY),
जननी सुरक्षा योजना,
किशोरवयीन मुलींसाठी योजना ,
स्वच्छ भारत अभियान, PDS,
राष्ट्रीय आरोग्य अभियान इत्यादींचा समावेश आहे.
अंगणवाडी केंद्रांसाठी, मिशनमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश आहे:
IT-आधारित साधने वापरण्यासाठी अंगणवाडी सेविकांना (AWWs) प्रोत्साहन देणे.
AWWS द्वारे वापरल्या जाणार्‍या रजिस्टर्स काढून टाकणे.
अंगणवाडी केंद्रांवर मुलांची उंची मोजणे. मिशनचा आणखी एक घटक म्हणजे जागतिक बँकेच्या सहाय्यित एकात्मिक बाल विकास सेवा (ICDS) प्रणाली अंतर्गत हस्तक्षेपांची क्रमिक वाढ करणे.
या योजनेची अंमलबजावणी करणारी संस्था ही महिला आणि बाल विकास मंत्रालय, भारत सरकार हे आहे.
नीती आयोग देखील मिशनमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो. पोशन अभियानांतर्गत स्थापन करण्यात आलेल्या भारतीय पोषणविषयक आव्हानांवरील राष्ट्रीय परिषदेचे अध्यक्ष म्हणून NITI आयोगाचे उपाध्यक्ष आहेत.परिषदेला राष्ट्रीय पोषण परिषद किंवा NCN असेही म्हणतात.
NCN पोषणविषयक आव्हाने आणि त्यांच्यासाठी कार्यक्रमांचे पुनरावलोकन करण्यासाठी धोरण निर्देश देते,
ही पोषणविषयक राष्ट्रीय स्तरावरील समन्वय आणि अभिसरण संस्था आहे.
पोषण अभियान कुपोषणाच्या समस्यांबद्दल जनता वाढवणे आणि व्यवहार्य समाधान प्रस्तुत केले जाते.
• गर्भधारणा गर्भधारणा, माता आणि मुलांचा पूर्ण विकास करणे आणि पुरेशा प्रमाणात पोषण करणे
• नीति आयोगाची राष्ट्रीय पोषण रणनीती निर्माण करून आहे, त्याचा उद्देश २०२२ पर्यंत “कुपोषण मुक्त भारत” करणे हा आहे.
• पोषण अभियानाचे लक्ष्य महत्त्वपूर्ण- आंगनवाड़ी सेवाचा योग्य उपयोग आणि आंगनवाड़ी सेवांचे च्या माध्ययमातुन भारताला सर्वात जास्त कुपोषन वाले जिल्हायात काम करणे हे आहे
• उद्दिष्ट मुलांचे स्टंटिंग, कमी वजन आणि जन्म वेळेचे वजन प्रति वर्ष 2% कमी करने.
केंद्रीय मंत्रालय – महिला आणि बाल विकास मंत्रालय (MWCD) पहिल्या वर्षी 315 , दुसर्‍या वर्षी 235 आणि तिसर्‍या वर्षात उरलेला जिल्हायामध्ये हे अभियान राबविणे
● विश्व बँकेने राष्ट्रीय पोषण या योजनेसाठी 200 डॉलर दिले
• उद्दिष्ट, कमी वजन आणि जन्माचे वजन प्रति वर्ष 2% कमी करने.
• या पोशन अभियानाचे ब्रीदवाक्य “योग्य पोषण देश रोशन”